Annonciaden, Annunciaten, Annuntiaten….
Het zelfde, maar toch ook weer niet.
De Annuntiaten
Jeanne de Valois (Johanna van Frankrijk, zie afbeelding), dochter van de Franse koning Louis XI en Charlotte van Savoie, wordt door haar man (de latere koning Louis XII) verstoten, die Anne van Bretagne boven haar verkiest. Jeanne wordt Hertogin van Berry, bestuurt de stad Bourges op excellente wijze, maar trekt zich tegelijk meer en meer terug uit het openbare leven terwijl ze een sterke devotie voor het mysterie van de Aankondiging of Annuntiatie (in het Frans: l’Annonciation) ontwikkelt. Op 12 februari 1502 ondertekent de paus de bul van de canonieke stichting van de Ordre de la Vierge Marie, die op 1001 manieren de rijkdom van de boodschap van de engel aan Maria (Lucas 1, 26-38) in ogenschouw neemt. Officieel is de benaming: de orde van de 10 vreugden (plaisirs) van Maria. In Frankrijk gebruikt men voor de orde de benaming l’Annonciade.
Dit is een contemplatieve orde waarin de tradities van het kloosterleven terug te vinden zijn: terugtrekking uit de wereld, boete, nederigheid, arbeid, stilte, vereniging met God en canoniek officie. Bij de Annuntiaten kan deze praktijk terug gebracht worden tot de éne wet van navolging van de tien vreugden of deugden van de Heilige Maagd. Deze tien deugden zijn ook terug te vinden in de tien kralen van het bidsnoer der Annuntiaten. Kenmerkend voor de kleding is nog het scharlaken (rode) scapulier dat de zusters dragen. In Vlaanderen zijn deze kloosters gesticht: Brugge 1517, Nijvel 1608, Antwerpen 1608, Brussel 1616, Gent 1624, Tienen 1625 tot 1965, Aalst 1636. Momenteel is enkel het klooster in (West-)Malle nog linia recta terug te voeren op deze Annuntiaten.
De Annonciaden
Op het einde van de 18de eeuw ontstaat in België een religieuze orde die op een heel eigen wijze de spiritualiteit van de Ste. Jeanne de Valois beleeft. E.H. De Clerck, pastoor van Veltem, bekommert zich om de opvoeding van de arme kinderen in zijn parochie en verzamelt in 1787 enkele jonge meisjes waarmee hij de ‘Scholen van de Barmhartigheid’ sticht. In 1833 erkent kardinaal Sterckx hen als een religieuze congregatie en geeft hun naast de statuten van hun stichter ook de Regel van l’Annonciade mee. Uit de Congregatie van Veltem ontstaan vier andere vestigingen: Le Chenois-Itterbeeck, Berchem, Huldenberg en Heverlee.
Hun hoofdbekommernis is het onderwijs. De school te Berchem heette vroeger niet voor niets het ‘Sint-Johanna-instituut’. Op nog andere plaatsen kwamen er vestigingen. Zij noemden zich consequent ‘Annonciaden’, met één uitzondering: de Zusters van Heverlee. Die noemen zichzelf ook Annuntiaten…
Gevonden in een aantekenboek van Andriese van Bronkhorst (1604-1666): Geertruydt van Bronchorst treedt op 18-jarige leeftijd in in het klooster van Nijvel van de Annunciaten, wordt geprofest op 19-jarige leeftijd en sterft na 23 jaar geprofest te zijn geweest op 13 November 1643 of 1647.